“Veluwse Sociale Dienst in de dop”, dat was de kop uit de Stentor van 20 april jl. Een regionale Sociale Dienst op de Veluwe? Een ontwikkeling die ik in mijn bespiegeling van eind februari onder de titel: ‘Het paard van Troje’ al min of meer voorspelde.
Op 21 april jl. werd het concept-bestuursakkoord tussen het kabinet en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten bekend gemaakt. Bestuursakkoord en de Veluwse Sociale Dienst hebben veel met elkaar van doen. Deze bespiegeling gaat over het bestuursakkoord en de mogelijke gevolgen ervan op termijn.
Ik begin maar een met een citaat uit het bestuursakkoord: “De overheid is er voor de burger. Uitvoering van overheidstaken dicht bij de burger verdient de voorkeur. Dit omdat de lokale of regionale overheid de burger goed kent en de toegang tot de medeoverheden laagdrempelig is. Op diverse beleidsterreinen zijn daarom decentralisaties voorgenomen. Deze decentralisaties versterken het profiel van de diverse bestuurslagen.”
Het kabinet is voornemens om op vijf beleidsterreinen rijkstaken te decentraliseren naar lagere overheden. Op één ervan ga ik in, de nieuwe Wet Werken naar Vermogen. Deze wet gaat de WWB (Wet Werk en Bijstand), de WAJONG (Wet Werk en Arbeidsondersteuning Jonggehandicapten) en de WSW (Wet Sociale Werkvoorzieningen) vervangen. Eén nieuwe wet voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt.
Het kabinet Rutte doet het wel slim, ze bezuinigt eerst op de budgetten en draagt ze vervolgens over aan de gemeenten. Bij de sociale werkvoorzieningen vallen de grootste klappen. Met die nieuwe wet en de uitgeklede budgetten lopen de gemeenten grote financiële risico’s.
Ondertussen speelt de VNG een merkwaardige rol. Vorig jaar stelde ze bloedserieus voor om in Nederland de kleinere gemeenten op te heffen. Dat ging toen niet door. Maar nu probeert ze het via de achterdeur opnieuw. Die achterdeur heet regionale samenwerking. In het bestuursakkoord staat letterlijk: “Gemeenten dragen zorg voor het organiseren van voldoende uitvoeringskracht op de verschillende decentralisaties. Om de uitvoering voldoende te waarborgen is het op een beperkt aantal onderdelen van de decentralisaties Werken naar vermogen en Jeugdzorg nodig dat de uitvoering bovenlokaal wordt opgepakt.”
We krijgen er taken bij, maar worden geacht die op regioniveau te gaan uitvoeren. De kop in de Stentor van woensdag 20 april jl. “Veluwse Sociale Dienst in de dop” is er een voorbode van. We krijgen er dus geen taken bij via de decentralisatie, maar we raken ze juist kwijt. Op het sociaal terrein verliezen we onze huidige beleids- en uitvoeringstaken, want die gaan ook mee naar de regionale Sociale Dienst. Overigens wil Harderwijk ook de WMO onderbrengen in die nieuwe Sociale Dienst. De buurgemeenten mogen kennelijk de financiële problemen van Harderwijk oplossen.
Ik sta vanuit het perspectief van de gemeente Putten niet te trappelen om aan deze ontwikkelingen mee te doen. Op deze manier wordt Putten niet via een herindeling opgeheven, maar hollen we onszelf van binnenuit uit. Het effect op termijn is hetzelfde. De WWB en WMO worden ondergebracht in de regionale Sociale Dienst. Milieu, Bouwen en Wonen in de Regionale Uitvoeringsdienst. De gemeentelijke bedrijfsvoering in de regionale bedrijfsvoeringsdienst! De gemeenteraad van Putten stond al buitenspel bij de verdeling van de regionale woningbouwcontingenten (KWP-3). Alles richting regio? Welke binding heeft de burger van Putten met de Regio Noord Veluwe? Hoezo bestuur dichterbij de burger?
Opmerkelijke bijzaak: Als deze ontwikkelingen doorzetten blijft er weinig over van de portefeuille van Ard Kleijer, hij wordt een soort wethouder zonder portefeuille. Door min of meer toeval zitten al deze beleidsterreinen namelijk in zijn portefeuille.
Inmiddels heeft de gemeenteraad van Eindhoven het bestuursakkoord verworpen. Ook de raad van Nijmegen heeft een motie met deze strekking aangenomen. Er zullen er nog vele volgen.
